Op naar meer toepassing van kunststof recyclaat

Aan drie ronde tafels met koplopers uit de keten en de brancheorganisaties zijn de ambitie en de stappen voor beide productgroepen neergezet. ‘We hebben voor 2025 met de verschillende ketenpartijen voor de productgroepen verfemmers en shampooflessen de ambitie kunnen bepalen. In 2022 kunnen we dus gaan werken aan de uitvoering ervan’, vertelt Elsbeth Roelofs (sectormanager chemie bij MVO Nederland). Om te komen tot een grotere en stabielere markt voor recyclaat door meer recyclaat in kunststofproducten te verwerken, volgen we in de aanpak vier stappen: productselectie, ketenanalyse, routevorming en realisatie.

Aan de stap van routevorming is heel wat voorafgegaan. Elsbeth: 'Eerst kijk je naar de potentiële impact van grote volumes recyclaat en de technische en organisatorische haalbaarheid. In de ketenanalyse komen het afzetpotentieel, de bestaande coalities en randvoorwaarden aan bod. Daarna hebben we met koplopers in de keten bepaald wat er nodig is om de ambitie te bereiken en wie welke verantwoordelijkheid heeft. De laatste stap was de vraag: binnen welke structuur en met welke partijen gaan we de toepassing van meer hoogwaardig recyclaat realiseren?'

'Eerst kijk je naar de potentiële impact van grote volumes recyclaat en de technische en organisatorische haalbaarheid'

Verfemmers en shampooflessen

Belangrijk uitgangspunt bij verfemmers was dat er al een verfemmer van 100% recyclaat in de markt was. 'Het kan dus: meer recyclaat toepassen in verfemmers (en non-foodemmers in brede zin)', zegt Marloes Gerritsen (procesbegeleider duurzaamheidstransities, MVO Nederland). Tijdens de ketenanalyse zaten de inkopers van verfemmers (doe-het-zelfwinkels, verfproducenten) en verkopers (leveranciers), samen met inzamel- en recyclebedrijven en de brancheorganisaties voor verf, doe-het-zelf en kunststof aan tafel. 'Alleen al door dit soort bepalende partijen met elkaar aan één tafel te hebben, overwin je obstakels. Verfproducenten en de doe-het-zelfhandel krijgen beter inzicht in de mogelijkheden en durven dankzij deze gesprekken en snelle kennisuitwisseling hogere ambities te stellen.'

Het bewustzijn moet groeien

Natuurlijk zijn er in de keten nog zaken die het toepassen van hoogwaardig recyclaat in de weg zitten, zoals verpakkingen die bestaan uit laagjes verschillende soorten plastic. ‘Dat heeft vaak functionele redenen, zodat de verpakking licht, dun of luchtdicht is’, legt Elsbeth uit. ‘Maar zulke plastic mixjes zijn moeilijk te splitsen.’ Eén van de belangrijkste conclusies bij zowel verfemmers als shampooflessen is dat er technisch al heel veel mogelijk is. Lang niet altijd zijn alle schakels in de keten zich daarvan bewust.

'Bij inkopende partijen liggen grote kansen om op duurzaamheid sturen. Hoewel een verfemmer van 100% recyclaat mogelijk is, vragen lang niet alle inkopende partijen ernaar'

'Inkopende partijen onderschatten hun rol: bij hen liggen grote kansen om op duurzaamheid te sturen. Hoewel een verfemmer van 100% recyclaat mogelijk is, vragen lang niet alle inkopende partijen ernaar. Soms zitten daar marketingovertuigingen achter: de emmer moet met een kleur herkenbaar blijven, een grijze emmer van gerecycled plastic zou de consument niet aantrekkelijk genoeg vinden. Recyclaat zou de mogelijkheden voor vorm en kleur kunnen beperken. Maar door bijvoorbeeld een (afscheidbaar) wikkel of etiket te gebruiken, kun je alsnog veel kanten op qua herkenbaarheid. Daarnaast gaf een retailbedrijf aan dat de consument het helemaal geen probleem blijkt te vinden om een verfemmer met een iets andere kleur uit de schappen te halen.'

Nodig: continue aanvoer van recyclaat

Om uiteindelijk een markt te ontwikkelen voor kunststof recyclaat, is natuurlijk een continue aanvoer van voldoende recyclaat nodig. De beschikbare hoeveelheid recyclaat is het laatste jaar meer kritiek geworden vanwege de toenemende vraag. Dat blijkt uit signalen van kunststofbedrijven die recyclaat willen inzetten, maar het soms niet meer kunnen inkopen. Nu verdwijnt er namelijk nog veel te veel plastic onnodig in de verbrandingsovens. Alle plastics die we in Nederland op de markt zetten en inzamelen moeten hoogwaardig gerecycled worden, willen we de circulaire doelen van de overheid voor 2030 gaan halen.

'Tegelijkertijd hebben recyclers hebben commitment nodig van vragende partijen, om te kunnen investeren in de capaciteit die nodig is om aan een toenemende vraag te kunnen voldoen.'

'Tegelijkertijd hebben recyclers commitment nodig van vragende partijen om te kunnen investeren in de capaciteit die nodig is voor een toenemende vraag’, zegt Elsbeth. 'Hun oproep aan de overheid is: help ons om die capaciteit op te schroeven. Inzamelpartijen moeten zorgen dat alle kunststoffen ingezameld en goed gesorteerd worden. Kijk bijvoorbeeld naar de bouwplaats: daar kan plastic nog beter worden ingezameld. Er is de roep om een afvalvrije bouwplaats, daar liggen nog volop kansen.' Marloes: 'Maak in de keten kwaliteitsafspraken over het plastic dat je inzet per product. Het samenwerken van ketenpartijen in Buyer Groups, zoals voor de Circulaire Kunststofketen, is een goed instrument om tot sectorbrede afspraken te komen. Zo kan je er bijvoorbeeld voor zorgen dat de plastics die je in een verfemmer of shampoofles toepast, zich ervoor lenen om verschillende keren gerecycled te worden.'

Per productgroep een stappenplan

Wel zijn er nog verschillende hobbels te nemen. Bijvoorbeeld op het gebied van volledige inzameling van kunststofafval. ‘Het gaat er ook om dat het gesprek gevoerd kan worden over de materiaalkeuze. Wat voor plastics lenen zich goed voor inzet in je product? Welk soort recyclaat? Doordat het op detailniveau besproken wordt, geeft dat ook weer input voor het gesprek op systeemniveau. De vraag daarbij is hoe we komen aan voldoende recyclaat van de gewenste kwaliteit. Per productgroep verkrijgen we inzicht in uitdagingen en ontwikkelen we stappenplannen om te komen tot zo hoog mogelijke toepassing van recyclaat. We werken meer en meer toe naar toepassing van recyclaat in allerlei producten.'

Help je mee?

Wil jij bijdragen aan de toepassing van hoogwaardig recyclaat? Neem contact op met MVO Nederland: bel +31 (0)30 2305606 of kijk op mvonederland.nl